Tự lấy đá ghè chân mình thôi mà

Thấy cái vụ công viên ở Nhựt cấm người VN vào, báo chí đăng tùm lum gì đó, ta thấy bình thường mà. CS đem cái văn hóa khỉ đột trong hang pacpo ra, văn hoá giun dế ở địa đạo cuchi lên thì giờ VNmese ứng xử như vậy là bình thường mà. Tóm lại chẳng có gì mà lăn tăn hết. Nói chung văn hóa, đạo đức, ứng xử là những cái hơi khó nói, người ta có thể tự bảo vệ mình kiểu it's my culture, not yours. Nhưng dù gì chuẩn mực chung trên toàn thế giới vẫn có những điểm chung để cho việc tương tác trong xã hội thuận lợi và không gây phiền phức tới người khác. Những cái thuộc về văn hóa được trau dồi trong một thời gian dài, phụ thuộc vào giáo dục, vào nhận thức của mỗi cá nhân. Và giáo dục, nhận thức, đạo đức của mỗi cá nhân bị tác động rất lớn, thậm chí có khi được quyết định  bởi những chuẩn mực trong xã hội mà họ đang sống. Trong một xã hội mà mỗi cá nhân được tôn trọng, nói dễ hiểu là xã hội dân chủ, thì chuẩn mực văn hóa đạo đức được xây dựng dựa trên sự tôn trọng mỗi cá nhân và lòng tự trọng của mỗi người. Còn ngược lại những xã hội mà mỗi cá nhân không được tôn trọng, thấy rõ nhất là ở những xứ sở độc tài, thì những chuẩn mực văn hóa, đạo đức được xây dựng dựa trên mục đích của tầng lớp nắm quyền để duy trì sự độc tài đó. Cho nên chẳng ai tôn trọng ai và người ta cũng không có lòng tự trọng. Mạnh ai nấy giành giựt phần của mình bất chấp những yếu tố khác trong xã hội và tự nhiên. Những kẻ quyền thế đặt ra tiêu chuẩn đạo đức, văn hóa để cướp mọi thứ trong xã hội về phía họ, và rồi những kẻ yếm thế cũng phải tìm cách giựt lại nếu có thể. Và rồi mọi người sống trong xã hội đó cho đó là điều hiển nhiên, giành giựt cướp bóc được càng nhiều theo tiêu chuẩn đạo đức, văn hóa như vậy là người càng khôn ngoan, càng giỏi giang, càng là những tấm gương để những người khác noi theo. Và sống trong những xã hội như vậy thì người ta nhìn thấy những người xung quanh mình ai cũng vậy cho nên không thấy có chuyện bất thường gì hết. Chỉ đến khi bước qua những xứ sở mà mỗi cá nhân được tôn trọng thì những cái kiểu như vậy mới được nhận thấy như những thứ xấu xa, kỳ quái. Cho dù bị nhìn thấy như những thứ xấu xa, kỳ quái nhưng có thể trong thâm tâm những người hành xử kỳ quái như vậy vẫn cảm thấy đó là chuyện bình thường chớ không phải là việc tội lỗi, đáng xấu hổ. Cho nên để thay đổi được nhận thức và hành vi trở nên bình thường trong những xứ sở bất thường thì gần như là điều bất khả thi. Mai mốt sẽ còn những chuyện tệ hại hơn nữa cho mà coi. Chấp nhận sự thật như vậy đi.